İplik Çeşitleri

A) DOĞAL İPLİKLER
 
•Nefes alır.
•Terletmez.
•Alerjik özellikleri yoktur.
•Bakımı zordur yıkama talimatlarına uyulması gerekir.
•Daha çabuk buruşurlar.
•Ütülenmeleri zordur.
 
PAMUK
 
•Pamuk çok yaygın olarak kullanılan bitkisel kökenli doğal bil elyaftır. Pamuk bitkinin kozasından elde edilir.kimyasal olarak pamuk elyafı, içinde pamuk mumu ve az miktarda pamuk yağı barındıran saf selulozdan oluşur. Seluloz: doğada bitkiler tarafından sentez yoluyla oluşturulan organik bir maddedir.
•Pamuğun havayı içine hapsetmesi pamuklu kumaşa yalıtım özelliği kazandırır. Pamuk tarafında hapsedilen hava miktarı yündekinden daha azdır ve tutuculuğu orta seviyededir. Esnekliği az, güçlü ve dayanıklıdır.
•Emicilik,yaş dayanımı,yumuşaklık,dayanıklık gibi özellikleri pamuğu diğer liflerden ayırır. Pamuk yüne oranla daha fazla nem çeker. Terin buharlaşarak havaya karışmasını sağlar ve aynı zamanda giysilere özellikle sıcak koşullarda rahat giyilebilecek bir doku kazandırır. Bu sebeple genellikle iç giyimde ve bebek giysilerinde tercih edilir.
•Pamuklu kumaşlar sıcak suda yıkanmaya ve sıkılmaya müsaittir. Asılarak kurutulabilir. Nemliyken ütülenirse kırışığı daha çabuk açılır, kuru ikene sıcak buharlı ütü ile ütülenir.
•Pamuklu kumaşlara sentetik karıştığı zaman daha az buruşur ve daha kolay ütülenir. Pamuklu kumaşlar yıkandıklarında polyester gibi sentetik kumaşlara göre daha geç kururlar. Bunun nedeni pamuk gibi doğal elyaflar, sentetiklere göre daha emicidir, suyu daha çok emerler. Bu nedenle kurumaları daha geç olur.
 
 
KETEN
 
•Jüt, kenevir,sisal gibi bir gövde elyafı olan keten, linum usitatissium adlı bitkinin gövdesinden elde edilir.
•Eğirmek için bir çok değişik işleme ihtiyaç duyulması ve ipliğin esnek olmamasından kaynaklanan dokuma zorlukları üretimi kolay ve ucuz olan pamuğa göre keteni daha az ekonomik kılar.
•Ketenli dokumalar oldukça dayanıklı ve emici olurlar. Kaygan keten lifinde yapılan ketenli dokumalar içinde havayı saklı tutamaz. Bu onun taze ve serin hissedilmesini sağlar. Nemi alıp hemen atmosfere bırakması sıcak ortamlarda vücudu havalandırıcı etki yapar. Dolayısıyla, yazlık giyimde ve sıcak bölgelerde yatak çarşaflarında da kulanıma uygundur. Keten ipliği eğilmez sert yapısından dolayı, örmeden çok dokumada kullanılır.
Çok çabuk buruşan doğal keten nemli iken ütülenmelidir.
 
 
RAMİ
 
•Gövde elyafıdır. Ilık ve nemli iklimlerde yetişir.
•Halat ve ip yapımında kullanılır.
•Aşınmaya karşi dayanıklıdır.
•Keten lifine çok benzer fakat tutumu daha serttir.
•Ter emme yeteneğine sahiptir.
 
İPEK
 
•Başlıca özellikleri kuvvetli olması, yumuşaklığı, parlaklığı ve çok esnemesidir.
•İpek böceğinden elde edilir.
•İpek son derece hassas, parlak ve hafiftir. Buruşur, nem çeker ve terletmez. Isıya, tere ve ışığa duyarlı kumaşlardır. Su damlaları bile ipekte leke bırakır.
•İpek kumaşlar çamaşır makinasında yıkanmaz. Ilık su ile elde, şampuan kullanılarak yıkanmalı, çitileme ve sıkma yapılmamalıdır. Ütüleme kumaş nemli iken ılık dereceli ütü ile yapılmalıdır, buharlı ütü kullanmamaya dikkat edilmelidir.
 
YÜN
 
•Yün, koyundan elde edilen, doğallığında yüksek kıvrımlılık olan, kıl kökenli bir protein lifidir.
•Lifin inceliği ipliğin, dolayısıyla kumaşın kalitesi açısından önem taşımaktadır. Lif nekadar ince ve uzun olursa o kadar ince ve uzun kumaş elde edilir. Yün lifini inceliği mikron ile ölçülür. ( 1 mikron : milimetrenin 1000’ de biri.)
•İnceliği, yapısı ve özellikleri elde edildiği koyun çeşidine göre değişir. Belli başlı yün çeşitleri ; merinos, lincoln, leichester,sussex, chevrot ve shetland’ sır.
•Yünlü kumaşlar nem çekme özelliği yüksek, yumuşak ve esnek kumaşlardır. Yün lifi aynı yönde giden birbirinin üstüne geçmiş pulcuklardan oluşur.elyaf içinde tutulan hava, yüne sıcak ve soğuğa karşı yalıtım özelliği verir.yün kuru ağırlığının %40-50 sikadar nem çekebilir buna rağmen isleklık hissedilmez ve vücuttaki ısıyı dışarı geçirmez.
 
KAŞMİR
 
•Çin,hindistan,ve moğolistan yaylalarında yaşayan keçilerin en soğuk havalarda oluşan ikinci tabaka ipeksi yününe denir. Tarama yoluyla elde edilir. Bir keçiden yılda en fazla 50 gr kaşmir elde edilir.
•Birçok özelliği ile yüne benzemesine karşılık, daha ince, parlak ve yumuşaktır.
•Kaşmir, yumuşaklık, sıcaklık ve iyi döküm isteyen lüks ürünlerde kullanılır.
•Vücut ısısını dengeleyerek  üşümeyi ve terlemeyi engeller.
 
TİFTİK (MOHER)
 
•Ankara keçisinin tüyünden elde edilir.
•Yün kadar kolay keçeleşmez.
•Sıcak tutar.
•Yumuşaktır.
•Doğal bir parlaklığı vardır.
•Dayanıklı giysilerde kullanılır.
 
ANGORA
 
•Ankara’da yetişen bir tavşan tüyünden oluşur.
•Yumuşaktır.
•Hafiftir.
•Parlaktır.
•Sıcak tutar.
•Yüksek miktarda yağ içerdiği için suyu geçirmez.
 
ALPAKA
 
•Parlaktır.
•Yumuşaklık ve parlaklık vermesi için yünle karışım halinde kullanılır.
•Yumuşaktır.
•Peru ve Bolivya da yaşayan alpaka devesinin tüyünden elde edilir.          
 
 
B) SENTETİK (SUNİ) İPLİKLER
 
•Nefes alma özellikleri vardır.
•Dayanıklıdır.
•Bakımı çok kolaydır.
 
POLYESTER
 
•Polyester taş kömürü katranından veya petrol ürünlerinde üretilir. Polyester liflerinin kuruluk ve ıslaklığa dayanımları oldukça iyidir.
•Polyeter; terilen, dakron ve trevira  gibi isimlerlede tanınır. Işığa, bakterilere dayanıklı, uzun ömürlüdür. Esnek yapıda olup buruşmaya karşı dirençlidir. Doğal liflerle karıştırılarak kullanıldığında iyi sonuçlar verir.
•Polyester liflerinden her çeşit giyim eşyası yapaılabilir. Tek başına veya yün,pamuk,keten gibi doğal liflerle karışık olarak kullanılır.sağlam iyi görünüşlü buruşmaya dayanıklı stabilitesi yüksek bir elyaf olamsının yanında; tül, tafta, saten ve organze gibi çeşitli kumaş ve dokumalarda da kulanılmaktadır.
•Aktif giyimde daha çok mont ve performansa dayalı (pro, clımacool,clımalıte) ürünlerde kullanılır.
•Nefes alır.
•Terletir.
•Hafiftir.
•Çabuk kurur.
•Makinada yıkanabilir.
•Ütüye gerek yoktur.
 
NAYLON
 
•Sentetik elyaftır. Tamamiyle laboratuarda üretilir.
•Kopma dayanımları yüksektir, kolaylıkla deforme olmazlar ve eski hallerine dönme yetenekleri çok iyidir. Naylon aşınmaya ve bükülmeye karşı dayanıklıdır. Bu özelliklerinde dolayı tekstilde özellikle kadın, erkek, çocuk çorapları, iç giyim eşyalarında kullanılır.
•Kullanım sırasında kirlenen naylon eşyalar dikkatli bir şekilde yıkanmalı ve temizlenmeli, naylon ürünlere ağartma işlemi uygulatmamalıdır. Naylon az su emen ve ıslandıktan sonra çabuk kuruyan bir malzeme olduğundan yıkanıp hemen giyilecek giyim eşyalarının yapılmasına elverişlidir. Ütüleme gereksinimi yoktur ya da çok azdır.
 
TACTEL
 
•Yumuşaktır.
•Dökümlüdür.
•Kolay buruşmaz.
•Kadın giyimi ve iç çamaşırlarda, erkek çoraplarda, aktif spor giyim de kullanılır.
•Makinada yıkanabilir.
 
AKRİLİK
 
•Polyesterden üretilmiştir. Bu sentetik elyafta da kuvvetli ve sağlamdır. Kimyasal maddelere karşı, özellikle asitelere ve gün ışığıda karşı dayanıklı olamasına rağmen boyanmasında bazı güçlükler vardır.
•Bakımı kolaydır. Karıştığı ürünü rahat kullandırır.
 
•Boyama tekniğinin gelişmesiyle birlikte poliakrilonitril lifleri giyim alanında daha çok önem kazanmaya başlamıştır.
•Lif abd de 1950’li yıllarda filament şeklinde “orlon” adıyla piyasaya sürülmüştür.
•Özellikle örgü işlerinde geniş yer tutar, yumuşak, rahat ve hafif oluşuyla avantaj sağlar. Benzeri yün eşyaların sadece elle ve özenle yıkanması gerekirken, akrilik ürünler çamaşır makinasında kolaylıkla yıkanabilir.
 
LYCRA
 
•Lycra, du pont firması tarafından keşfedilmiş ve üretilmekte olan insan yapısı, elastik bir liftir.
•Lycra elyafı tek başına değil, doğal veya insan yapısı liflerle karışım halinde kullanılır. Birleşimine katıldığı kumaşlara esneme özelliği katar. Dayanıklılığı arttırır. Hem boyuna hem enin eseneyebilir.
•Başlangıçta kontrol sağlaması için ortaya atılmış olup, şimdi duruşu, rahatlığı ve güzel bir dökümlülük sağladığı için de kullanılmaktadır.
 
POLYAMIDE
 
•Polyesterin gelişmiş halidir.
•Nefes alır.
•Hava geçirgendir.
•Kullanımı ve bakımı kolaydır. Karıştığı materyalin dayanıklılığını arttırır, bakımını kolaylaştırır (makinada yıkanabilir hale gelir).
 
POLAR 
 
• %100 polyesterden üretilmiştir.
• Sıcak tutar.
• Nefes alır.
• Bakımı kolaydır.
 
MICROFIBRE
 
•Temaslari çok yumuşaktır.
•Parlaktır.
•Koku yapmaz.
•Tipik olarak kullanıldığı giysiler yağmurluklar, iç çamaşırlar, hafif kumaşlar ve çoraplardır.
•Makinada yıkanabilir.
•Dayanıklılığı iyidir. Ancak uzun süreli kullanım ve yıkamalardan sonra yüzeyde bozulma meydana gelebilir.
 
NON-IRON
 
Ütüye gerek yoktur. Makinadan çiktiktan sonra askiya asilmali ve kurutulmalidir.
 
DENIM
 
•Doğal yenilenmiş ipliktir. Hammaddesi koton’dur.
•Ön yüzeydeki aşınmayı önlemek için giysiyi ters çevirerek yıkamak önerilir.
•Buharlı ütüleme önerilir.
•Koyu renkli çamaşırlar ile yıkanması önerilir.
•Lycra içeriyorsa ıslakken çekilmesi gerekir.
 
C) YENİLENMİŞ İPLİKLER
 
Kimyasal yapılarında değişme olmadan fiziksel yapısı değişen ve bazı özellikler kazanan lif demektir.
 
•Ter çekme özelliğine sahiptir.
•Daha kolay ütülenirler.
•Daha az buruşurlar.
•Doğal ipliklere göre kullanımı daha kolaydır.
•Nefes alır.
 
VİSKON
 
•Kağıt hamurundan elde edilir. Şeftali görünümü vardir.
•Kırışır.
•Bakımı kolaydır. Çok iyi renk tutar.
•Ter çekme özelliği vardir.
•Renk atmaz.
•Dökümlü ve pahalı bir görünümü vardir.           
 
TENCEL
 
•Kağıt hamurundan elde edilir.
•Şeftali dokusu vardir.
•Dökümlüdür.
•Teri çekme özelliğine sahiptir.
•Çok çabuk kırışır fakat ayağa kalkınca eski formuna geri döner.
•Renklerini korur ve arka arkaya yapılacak yıkamalardan sonra bile solmaz.
•Çok yumuşak özel bir dokunuşa sahiptir.
 
MODAL
 
•Teri çok çabuk emer. Cilt kuru kalır ve nefes alır.
•Parlaktır.
•Hafiftir.
•Makinada yıkanabilir.
•Diğer ürünlerle kullanıldığında onların dayanıklılıgını arttırır. Tek başına kullanılmaz. Cotton veya sentetik ile karışır.
•Bitki kökünden yapılır.
 
ASETAT
 
•Pamuk ve odun selülozundan üretilir.
•Parlak renkleri vardır.
•Buruşmazlar.
•Zor lekelenme ve kolay temizlenme özelliğine sahiptir
•Alerji yapmaz.
•Isıyı iyi iletmez. Bu nedenle yazin serin, kişin sicak tutar
•Yumuşaktirlar.
•Vizkos ve pamuk selülozundan gömlek, kravat, çorap, pijama ve şort yapiminda kullanilir.
 
D) DERİ
 
•Deri, çürümemesini sağlamak ve korumak için işlem görmüş olan hayvan derisi veya postuna verilen genel bir isimdir. Deri çok kullanışlı ve tercih edilen bir malzemedir.
 
•Bu süreç derinin pek çok işlemden geçirildiği bir tabakhanede gerçekleşir ve sonunda tabakalar halinde yumuşak ve boyanmiş derinin elde edilmesiyle sonuçlanir.
•Yumuşaklığın ve boyanın düzeyi derinin sonuçta nerede kullanilacağina bağlı olarak saptanır. Daha yumuşak olan deriler genellikle el çantaları ve ceketlerde kullanilir. Daha kalın tarafları ise ayakkabı, çanta, mont ve valiz yapiminda kullanilir.
•Dayanıklı nefes alan,  elastik ve suya dayanıklı bir malzeme olması onu ayakkabı gibi bir çok değişik amaç için kullanılmaya ideal kılar.
CLIMACOOL
 
Fonksiyonel ve nefes alabilir kumaş yapısı ile hazırlanan tekstil koleksiyonu nemi vücuttan alarak kumaşın dış yüzeyine atıyor. Böylelikle, özel olarak tasarlanmış havalandırma kanalları ve üç boyutlu kumaş, sürekli iç ve dış hava akışını sağlayarak vücudu kuru ve serin tutuyor.
 
CLIMALITE
 
Özel olarak tasarlanan ve üretilen kumaş yapısı ile nemi vücuttan alarak kumaşın dış yüzeyine atar, böylelikle de vücudun doğal ısısında kalabilmesini sağlar.
 
DRI-FIT
 
•Kişinin daha kuru, daha serin ve daha hafif olmasını sağlar.
•Teri bedenden kumaşın yüzeyine çekerek daha hızlı kurumasını sağlar.
•3 boyutlu yapısıyla cildin etrafında daha fazla hava boşluğu yaratarak yapışmayı azaltır.